Toz akarı
Evimizin doğal misafirleri olan akarların pek çok çeşidi vardır ancak alerjik hastalıklar açısından en önemlisi ev akarlarıdır.
Bilimsel isimleri ‘deri yiyen’ anlamına gelen dermatofagoides’tir, çünkü bu canlılar insan derisi ile beslenirler ve saç dökülmesi ve kepeklenme. Akarlar, kene ve örümcek ile aynı aileye aittir; evlerimizin doğal misafiridirler, hastalık mikrobu taşımazlar. Ev akarlarının birçok türü olmasına rağmen en sık görülen türleri Dermatofagoides farinea ve Dermatofagoides pteronyssinus’tur.
Her gün bir yetişkin tarafından 1,5 gram kepek çıkar. Bu miktar binlerce akarın aylarca beslenmesi için yeterlidir. Akarlar neredeyse şeffaftır ve uzunlukları yaklaşık 1/3 milimetredir. Bu nedenle çıplak gözle kolayca görülemezler, büyüteç veya mikroskopla görülebilirler.
AKARLARIN ÖZELLİKLERİ
Gözleri yoktur ve sekiz bacakları vardır. Ortalama ömürleri 3-4 aydır. Bir dişi akar 300 yumurta bırakır. Akarlar en iyi 20-25 °C sıcaklık ve %70-80 nem bulunan ortamlarda ürerler. Çok soğuk, az nemli (kuru hava), aydınlık ve iyi havalandırılan yerler akarların üremesi için uygun değildir. Akarlar nadiren 2000 metre yüksekliğin üzerinde bulunur; neredeyse hiçbir zaman 3000 metrenin üzerinde yaşamazlar. Bu nedenle 2000 metreden yüksek yerlerde yaşayan insanlarda akarlara bağlı alerjik hastalıklar nadiren görülür.
Modern yaşam ve konforları olumsuzluklarına eşlik ediyor. Enerji tasarrufu için iyi izole edilmiş yeni binalar, nemli iç mekan havası, duvardan duvara halılar akarların üremesi için çok uygundur. Akarlar en çok şilteler, halılar, yatak yorganları, minderler, koltuklar, kanepeler, kürkler, kadifeler, perdeler ve tüylü oyuncaklar üzerinde bulunur. Mobilya yüzeylerinde çok fazla akar yoktur; ancak uygun bir yatak yorganında milyonlarca akar bulunur.
Akarların elbiselerimizde ve hatta saçlarımızda var olabileceği gösterildi. Ayrıca bilinmelidir ki, buğday ununda nadiren akarlar olabilir ve hassas kişilerde anafilaksi gibi ciddi reaksiyonlara neden olabilir. Evlerdeki akar düzeylerinin tespiti için herkesin kolaylıkla uygulayabileceği hazırlanmış ticari testler bulunmaktadır. Bunlardan biri Aclo Testi, diğeri ise Acarex Testidir.
AKARLAR NASIL ALERJİYE YOL AÇAR?
Akarlarla ilgili alerjenler, bu canlıların sindirim sistemlerinde bulunan ve dışkılarıyla birlikte etrafa saçılan bazı enzimlerdir. Bir akar, yaşamı boyunca kendi ağırlığının 200 katı kadar dışkı üretir. Akar dışkısı, tekstil nesnelerinin liflerine kolayca yapışabilmeleri için mukusla kaplı küçük küreler şeklindedir.
Akar dışkısındaki alerjenler glikoprotein yapısında olup ısıya dayanıklıdır ve suda çözünürler. Bu alerjenleri içeren dışkı parçaları zamanla kuruyarak çok küçük parçalar halinde ayrışır ve halıda yürümek, koltukta oturmak gibi hareketler sırasında havaya atılır. 1 gram ev tozunda 10.000’den fazla akar olabileceği gösterilmiştir. 1 gram tozda 2 mikrogramdan fazla akar alerjeni bulunması alerjik hastalıkların oluşması için risk faktörü olarak kabul edilmektedir. 1 gram tozda 10 mikrogramdan fazla alerjen varsa ciddi astım ataklarına neden olur.